Niet aantrekkelijk? Omring je met aantrekkelijke vrienden
SEKS- EN RELATIEONDERZOEK

AdinaVoicu (CC0), Pixabay
Het is een universele overtuiging dat iemands uiterlijk van invloed is op de manier waarop hij/zij door anderen wordt waargenomen en behandeld. Heeft dit geaccepteerde geloof verdienste in de psychologiewereld en bij het daten? Tot groot ongenoegen van veel mensen is dat zo. Het wordt ook wel het ‘wat mooi is, goed’-effect genoemd.
Volgens psychologen wordt iemand die aantrekkelijker is als gezonder en benaderbaarder ervaren. De perceptie van een persoon van mooi varieert, maar de standaard van schoonheid, volgens Business Insider, is wanneer vrouwen symmetrische kenmerken en grote ogen hebben. Het uiterlijk van een persoon is de eerste eigenschap die een persoon opmerkt. Dit betekent dat eerste indrukken vaak worden beïnvloed door iemands uiterlijk. Een voorbeeld dat deze theorie bewijst, is de zoektocht naar kamergenoten op de universiteit. Studenten kiezen kamergenoten op basis van de enige informatie die ze over hen hebben, meestal een korte biografie en meerdere foto’s.
Er is geen ontkomen aan. In deze wereld kun je er maar beter goed uitzien. Op alle leeftijden en in alle lagen van de bevolking worden aantrekkelijke mensen gunstiger beoordeeld, beter behandeld en minder lui. Moeders geven meer genegenheid aan aantrekkelijke baby’s. Docenten geven de voorkeur aan aantrekkelijkere leerlingen en beoordelen hen als slimmer. Aantrekkelijke volwassenen krijgen meer betaald voor hun werk en hebben meer succes in daten en paren. En jury’s vinden aantrekkelijke mensen minder snel schuldig en bevelen lichtere straffen aan als ze dat wel doen.
Veel factoren kunnen een rol spelen bij persoonlijke aantrekkelijkheid: de manier waarop je je kleedt, de manier waarop je handelt, de manier waarop je jezelf draagt, zelfs dingen die moeilijk of onmogelijk te veranderen zijn, zoals sociale status en rijkdom, ras en lichaamsgrootte en vorm. Maar het eerste dat ons opvalt als we iemand ontmoeten, is hun gezicht. Het brein is, naast zijn vele andere functies, een schoonheidsdetector.
We vormen de eerste indruk van gezichten, ondanks waarschuwingen om dit niet te doen. Bovendien is er aanzienlijke overeenstemming in onze indrukken, die aanzienlijke sociale resultaten met zich meebrengen. Uiterlijk is belangrijk omdat sommige gezichtseigenschappen zo nuttig zijn bij het sturen van adaptief gedrag dat zelfs een spoor van die eigenschappen een indruk kan maken. In het bijzonder worden de eigenschappen die worden onthuld door gezichtskenmerken die kenmerkend zijn voor een lage fitheid, baby’s, emotie en identiteit overgegeneraliseerd voor mensen van wie het uiterlijk lijkt op het ongeschikte (abnormale gezichtsovergeneralisatie), baby’s (babyface-overgeneralisatie), een bepaalde emotie (emotiegezicht overgeneralisatie), of een bepaalde identiteit (overgeneralisatie van het bekende gezicht).
Het brein is zo’n goede schoonheidsdetector dat het de aantrekkingskracht van een gezicht kan beoordelen voordat je je ervan bewust bent dat je er zelfs maar een hebt gezien. Toen deelnemers aan een recent onderzoek slechts 13 milliseconden aantrekkelijke en onaantrekkelijke gezichten te zien kregen, waren ze in staat om de aantrekkelijkheid van de gezichten nauwkeurig te beoordelen (dat wil zeggen, in overeenstemming met de beoordelingen van onderzoekers), ook al waren ze zich niet bewust van de stimuli en hadden het gevoel dat ze gewoon aan het gissen waren (Olson & Marshuetz, 2005).
Het lijdt geen twijfel dat schoonheid (wat hier zowel mannelijke als vrouwelijke aantrekkelijkheid betekent) tot op zekere hoogte in het oog van de toeschouwer is, maar tussen individuen en tussen culturen is er niettemin aanzienlijke overeenstemming over wat een mooi of knap gezicht maakt, en het bewijs is sterk in tegenspraak met de conventionele wijsheid dat aantrekkelijkheidsvoorkeuren voornamelijk worden verworven door levenservaring. Om te beginnen is de schoonheidsbias al in de kindertijd aanwezig. Zes maanden oude kinderen kijken liever naar dezelfde relatief aantrekkelijke gezichten als volwassenen (Rubenstein, Kalakanis & Langlois, 1999).
Hoewel we worden aangespoord “beoordeel een boek niet op zijn kaft”, tarten we herhaaldelijk die waarschuwing terwijl we in ons dagelijks leven reageren op mensen op basis van hun gezichtsuitdrukking.
Aantrekkelijkheid is de kwaliteit van het uiterlijk die de meeste aandacht heeft gekregen in onderzoek naar impressies van gezichten. Ook wel de ‘attractiveness halo’ genoemd, worden mensen met aantrekkelijkere gezichten positiever beoordeeld op tal van dimensies. Ze worden gezien als meer extravert, sociaal competent en krachtig, seksueel responsief, intelligent en gezond.
De vraag is, is schoonheid echt alleen maar diep in de huid, of weerspiegelt een aantrekkelijk gezicht eigenlijk onderliggende goede eigenschappen? In een aantal opzichten houdt het stereotype dat “mooi is goed” stand. Evolutionaire psychologie stelt dat gezichten echt vensters zijn op bepaalde fundamentele en belangrijke kenmerken die indicatief zijn voor iemands kwaliteit als romantische partner en als partner – kwaliteiten van gezondheid en genen, en zelfs karakter.
Een van de belangrijkste en meest consistente factoren voor de aantrekkelijkheid van het gezicht zijn structurele eigenschappen van het gezicht die zeer seksetypisch zijn. Een aantrekkelijke man is in de ogen van vrouwelijke experimentele deelnemers over het algemeen iemand met relatief prominente jukbeenderen en wenkbrauwruggen en een relatief lang ondergezicht. Evenzo dragen prominente jukbeenderen, grote ogen, kleine neus, een groter voorhoofd, een gladde huid en een algemeen jong of zelfs kinderlijk uiterlijk bij aan de allure van vrouwen in de ogen van mannelijke beoordelaars.
Onze gezichten worden gevormd door onze hormonen. Deze geslachtstypische gelaatstrekken van volwassen mannen en vrouwen weerspiegelen de verhouding van respectievelijk testosteron tot oestrogeen of oestrogeen tot testosteron, die tijdens de ontwikkeling op het individu inwerken. We zijn geprogrammeerd om aangetrokken te worden door sterke indicatoren van mannelijkheid (voor vrouwen) en vrouwelijkheid (voor mannen), deels omdat ze de gezondheid van een individu weerspiegelen (Fink & Penton-Voak, 2002). De reden waarom hormonen gelijk zijn aan gezondheid is enigszins contra-intuïtief. Hoge niveaus van geslachtshormonen tijdens de puberteit zelfs onderdrukkenhet immuunsysteem, waardoor de kwetsbaarheid voor ziekten en infecties toeneemt. Het klinkt als een slechte zaak. Maar wanneer een persoon met een bijzonder ‘mannelijk’ of ‘vrouwelijk’ gezicht de volwassenheid bereikt met al zijn of haar gezondheid intact, betekent dit dat de persoon de potentieel slopende invloed van die hoge hormonen heeft weerstaan. Met andere woorden, het betekent een robuustere grondwet.
De kwestie van de aantrekkelijkheidsbias is momenteel zelfs nog prominenter aanwezig in de huidige samenleving met de groei van technologie en media. Tegenwoordig voelen mensen zich meer onder druk gezet om een bepaald uiterlijk te hebben vanwege de druk die de samenleving in de wereld heeft gelegd om er op een bepaalde manier uit te zien. Het voortdurend vergelijken van iemands uiterlijk met dat van hemzelf is schadelijk voor het zelfrespect van die persoon en alle anderen om hen heen. Vaak zegt men wel dat mensen anderen meer moeten accepteren en beseffen dat schoonheid in vele vormen voorkomt. Hoe je eruit ziet, is niet alles. In de praktijk blijft fysieke aantrekkelijkheid het belangrijkste criteria in de datingmarkt. Bij apps als Tinder is het vaak het enige criteria of je een swipe naar links of rechts krijgt.
Dit speelt natuurlijk in het voordeel van aantrekkelijke mensen, maar onaantrekkelijke mensen krijgen daardoor niet alleen minder kansen in de arbeidswereld, showbizz of media, maar ook minder kansen op levensgeluk in het vinden van een partner.
Nu blijkt wel dat zich laten omringen door mooie mensen die als vrienden worden beschouwd en dus niet gewone toevallige aanwezige mensen zijn, wel kan helpen om je aantrekkelijkheid te verhogen.
In een experiment uit 1984 werden vier varianten uitgevoerd om de aard van contexteffecten op de waargenomen fysieke aantrekkelijkheid van gezichten te bestuderen. 4 experimenten werden uitgevoerd met 370 studenten om de aard van contexteffecten op de waargenomen fysieke aantrekkelijkheid van gezichten te bestuderen. In Experiment 1 werden foto’s van gezichten geschaald op aantrekkelijkheid gepresenteerd in sets van drie, met doelwitgezichten in het midden geflankeerd door twee contextgezichten. De doelgezichten waren van gemiddelde aantrekkelijkheid, waarbij de contextgezichten hoog, gemiddeld of laag in aantrekkelijkheid waren. Het effect van de context was er eerder een van assimilatie dan van contrast, ongeacht of de personen op de foto’s werden geportretteerd om geassocieerd te worden.
Dit resultaat werd geïnterpreteerd in termen van een “gegeneraliseerd halo-effect” voor beoordelingen van de fysieke aantrekkelijkheid van stimuli binnen een groep. Het presenteren van de personen van een set als vrienden waarbij deze vrienden hoog aantrekkelijk waren, verhoogde de waargenomen aantrekkelijkheid van het doelgezicht, dus alleen wanneer de context geen gezicht met een lage aantrekkelijkheid bevatte.Kortom als je zelf niet zo aantrekkelijk bent, laat je dan omringen met personen die lijken je vrienden te zijn en er gemiddeld tot bovengemiddeld aantrekkelijk uitzien.
In Experiment 2 werden de doelgezichten getoond met de contextgezichten, waarna men later de doelgezichten moest beoordelen waarbij de aantrekkelijke contextgezichten weggelaten werden. Ook na enkele minuten bleef het effect spelen en kregen de doelgezichten een hogere aantrekkelijkheidswaarde t.o.v. de situatie waarbij de doelgezichten alleen werden getoond. Nogmaals, het effect speelde alleen wanneer men werd omringd met mooie of gemiddeld mooie mensen. Men kreeg een omgekeerd effect als de contextgezichten ook onaantrekkelijk waren. Dan verlaagde zelfs de aantrekkelijkheid. Je zou kunnen stellen dat in zo een situatie het tonen van een minder aantrekkelijk doelgezicht in combinatie met nog meer onaantrekkelijke contextgezichten zou leiden tot een betere beoordeling van het doelgezicht. Maar dit klopte niet. Met onaantrekkelijke contextgezichten werd het onaantrekkelijke doelgezicht nog onaantrekkelijker gevonden dan wanneer het onaantrekkelijke doelgezicht alleen werd getoond. Experiment 3 toonde aan dat het assimilatie-effect robuust was, ongeacht of de context uit twee of één gezichten bestond, maar Experiment 4 toonde aan dat het assimilatie-effect alleen duidelijk was wanneer de contextgezichten gelijktijdig met het doelwit werden gepresenteerd.
Schoonheid is oneerlijk. Niet iedereen kan geboren worden met geweldige genen. Niet iedereen kan symmetrisch geboren worden. Niet iedereen kan verleidelijk, nou ja, gemiddeld geboren worden. Maar het is duidelijk dat er veel factoren zijn die bijdragen aan aantrekkelijkheid en die mogelijk onder onze controle liggen zoals zorgen dat je aantrekkelijke vrienden hebt.
Bronnen
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0022103184900350
https://achonaonline.com/features/2017/02/attractiveness-bias-do-looks-affect-perception/
Gielen, G., (2003) Onaantrekkelijk. Antwerpen, Apeldoon : Garant Uitgevers