Een meisje brengt wellicht soms meer vreugde en vertedering in het gezin dan de geboorte van een zoon maar volgens onderzoek zou het hebben van een dochter het risico van een echtscheiding kunnen vergroten. Deze gegevens zijn echter gebaseerd op volkstellingen en kunnen dus ook wel aan (geforceerd) toeval te wijten zijn.
Onderzoekers ontdekten niet alleen dat paren met zonen meer kans hebben om bij elkaar te blijven, ongehuwde zwangere stellen hadden meer kans op een snel huwelijk als de baby een jongen zou worden en gescheiden moeders van jongens zullen eerder hertrouwen en blijven hertrouwen.
Betekent dit dat dochters huwelijksrisico’s zijn en zonen huwelijksredders zijn? Niet zo snel, zeggen psychologen.
In het oorspronkelijke onderzoek uit 2003 over dit onderwerp ontdekten economen Gordon Dahl van de University of California-San Diego en Enrico Moretti van UC Berkeley dat paren met een eerstgeboren meisje ongeveer 5 procent meer kans hadden om te scheiden dan ouders van een eerstgeboren jongen. Bij maar liefst drie dochters liep dat verschil op tot 10 procent.
Aangezien de onderzoekers gebruik hebben gemaakt van gegevens over meer dan 3 miljoen volwassenen uit gegevens van de US Census , is het waarschijnlijk dat dit effect niet alleen een statistisch toeval is, maar het hoe en waarom van dit fenomeen staat ter discussie.
Vaderperspectief
Vanuit één perspectief zou er iets met jongens kunnen zijn waardoor ouders het willen overtreffen, hetzij omdat jongens de huwelijksrelatie versterken , hetzij het vooruitzicht op een vaderloos huis beangstigender maken.
“Een dynamiek die ik heb gezien, is dat vrouwen het niet willen verdragen met een controlerende of gewelddadige echtgenoot, omdat ze bang zijn om dit te modelleren als een aanvaardbare vorm van huwelijk met hun dochters”, zegt Susan Heitler, een in Denver gevestigde klinisch psycholoog en auteur van ” Power of Two .” “Er is echter veel individuele variatie; het kan beide kanten op.”
Brengen jongens meer geluk binnen het huwelijk?
Traditioneel hebben onderzoekers dit fenomeen bekeken vanuit een soort “pro-boy” -perspectief: ofwel vergroten jongens op de een of andere manier de kwaliteit of de waarschijnlijkheid van het huwelijk, ofwel maken ze een scheiding minder aantrekkelijk.
Om dit idee te ondersteunen, citeren Dahl en Moretti een aantal statistieken die erop wijzen dat een zoon ervoor zorgt dat een vader zich meer verbindt aan de moeder en het gezin.
“Vaders hebben aanzienlijk [3 procent] minder kans om bij hun kinderen te blijven wonen als ze zonen hebben”, schreven ze in een paper uit 2007 over het onderwerp. “We schatten dat in een bepaald jaar ongeveer 52.000 eerstgeboren dochters jonger dan 12 jaar (en al hun broers en zussen) een inwonende vader zouden hebben gehad als ze jongens waren geweest.”
Stellen die een buitenechtelijk kind verwekten, liepen de meeste kans dat de man zijn vrouw zou verlaten voor de zwangere minnares tegen de tijd dat de baby werd geboren als de moeder een jongen had (en een echo had gehad die dit waarschijnlijk voorspelde). Dit zou het idee ondersteunen dat een man misschien meer geneigd is om zich te binden aan een huwelijk en kinderopvoeding als de eerstgeborene een jongen is, zeiden ze.
In dit scenario maakt het hebben van een zoon om mee te voetballen een huwelijk aantrekkelijker voor een biologische vader, en de angst om hun zoon op te laten groeien zonder een mannelijk rolmodel kan ook een rol spelen.
Dochters stellen mama in staat een slechte vader achter te laten?
In plaats van te vragen waarom ouders van dochters uit elkaar zijn gegaan, is het de moeite waard om te vragen: “Waarom verlaten moeders van dochters hun man vaker dan moeders van zonen”, aldus Anita Kelly, professor of psychology at the University of Notre Dame.
Een andere manier om naar het scheidingseffect van de dochter te kijken, zei Kelly, is door te kijken hoe het met dochters is om ervoor te zorgen dat een vrouw meer geneigd is haar man te verlaten.
Statistieken uit het verleden laten zien dat volwassen dochters die thuis wonen de huishoudelijke werklast verminderen (die grotendeels op de schouders van de moeder valt), terwijl volwassen jongens deze verhogen, zei ze, dus het is mogelijk dat vrouwen meer steun van hun dochters kunnen verwachten dan van hun zonen, waardoor ze ‘minder bereid zijn om negatief gedrag van een echtgenoot te tolereren’.
Heitler is het daarmee eens en voegt eraan toe dat vrouwen binnen een gezin – moeders en dochters – een gezin vormen binnen een gezin, waarbij ze elkaar sociale steun bieden die een zoon misschien niet aan een moeder biedt.
Met dit soort emotionele steun en bescherming tegen eenzaamheid (een grote bezorgdheid van veel vrouwen die overweegt te scheiden), “wordt een echtgenoot die het echt moeilijk heeft, overbodig”, zei ze.
Wat betreft de observatie van Moretti en Dahl dat moeders van dochters na een scheiding minder snel zullen hertrouwen en hertrouwd blijven, zou een meer moedergerichte verklaring zijn dat dochters een nieuwe echtgenoot minder nodig maken omdat ze sociale steun bieden, zei Heitler.
Als alternatief kan een moeder op haar hoede zijn om een mogelijke misdadige, niet correcte, misbruikende man in het leven van haar dochter te brengen door opnieuw te daten, zei Kelly.
Volgens Heitler lijkt vasthouden aan een ongelukkig huwelijk misschien minder aantrekkelijk als een vrouw het gevoel heeft dat ze haar dochter de verkeerde dingen over liefde en huwelijk leert, een zorg die volgens haar in haar praktijk naar voren is gebracht door gescheiden vrouwen.
“Ze denken dat het moeilijk is om door een scheiding te gaan, maar tegelijkertijd wil ik niet dat dit een voorbeeld is van wat het huwelijk met mijn dochter zou moeten zijn”, zei ze.
Ze zei dat er vaak een multigenerationeel patroon is van mishandelende echtgenoten die deze vrouwen proberen te doorbreken.
Drijven meisjes ouders uit elkaar of moedigen ze moeders gewoon aan om disfunctionele relaties te verlaten? Helpen jongens echt bij de huwelijksrelatie door de toewijding en toewijding van de vader te vergroten of door ouders op hun hoede te maken voor uit elkaar gaan?
Helaas bieden de censusgegevens die het werk van Moretti en Dahl mogelijk maakten geen definitief antwoord op de vraag waarom koppels met meisjes eerder uit elkaar zullen gaan, maar in toekomstig onderzoek zijn dit vragen waarvan Kelly zei dat ze ze hoopt te onderzoeken.
Recenter onderzoek lijkt de trend te bevestigen maar alleen bij meisjes in de tienerjaren.
Een data-analyse uit 2017 laat zien dat ouders met dochters iets meer kans hebben om uit elkaar te gaan dan ouders met zonen, maar alleen tijdens de tienerjaren.
En het is de gespannen relatie tussen ouders en hun dochters die een paar op het breekpunt kan brengen.
Een werkdocument bestudeerde meer dan 2 miljoen huwelijken in Nederland gedurende 10 jaar en laat zien dat het risico op echtscheidingen toeneemt met de leeftijd van kinderen tot ze volwassen zijn – met een groter risico voor ouders van tienerdochters.
Dit risico verdwijnt echter in gevallen waarin de vaders zelf zijn opgegroeid met een zus.
Verschillende onderzoeken in de VS hebben aangetoond dat ouders met eerstgeboren meisjes een iets grotere kans hebben om te scheiden dan ouders met eerstgeboren jongens.
Echter, andere Amerikaanse studies hebben deze bevinding betwist, en tot nu toe was er geen bewijs van andere ontwikkelde landen waaruit blijkt dat dochters gespannen huwelijken.
In het recentere onderzoek is gekeken naar registratiegegevens uit Nederland. In vergelijking met de datasets die in de meeste eerdere onderzoeken zijn gebruikt, zijn de Nederlandse records zeer uitgebreid. Ze stellen ons in staat om naar exacte data van bruiloften, geboorten en echtscheidingen te kijken en dieper te graven dan eerdere studies, die vertrouwden op zelfrapporten en herinneringen van mensen.
Ze ontdekten dat er tot de leeftijd van 12 jaar geen verschillen zijn tussen de echtscheidingsrisico’s waarmee ouders van jongens en meisjes worden geconfronteerd. Tussen de 13 en 18 jaar scheiden ouders van eerstgeboren meisjes echter meer dan ouders van eerstgeboren jongens.
De kans op echtscheiding binnen deze periode is 10,7 procent voor ouders van jongens en 11,3 procent voor ouders van meisjes.
Relatief gezien betekent dit dat ouders met tienerdochters 5 procent meer risico lopen om te scheiden dan ouders met tienerzonen.
Het effect bereikt zijn hoogtepunt op de leeftijd van 15 jaar, wanneer het risico voor ouders met dochters bijna 10 procent hoger is dan het risico voor ouders met zonen.
In de daaropvolgende jaren worden de verschillen weer kleiner en verdwijnen ze zodra het kind 19 jaar wordt. Een soortgelijk patroon wordt ook aangetroffen bij tweede- en volgende kinderen.
Hoewel uit de Nederlandse gegevens geen oorzakelijk verband kon worden gelegd, kunnen de hogere echtscheidingspercentages worden verklaard door gespannen relaties tussen jonge vrouwen en hun ouders.
De verhoogde kans op echtscheiding van tienerdochters is niet uniek voor Nederlandse echtparen – de onderzoekers vonden dezelfde associatie voor Nederlandse stellen in de facto relaties en voor gehuwde stellen in de VS.
In feite zien we dat beide groepen te maken hebben met aanzienlijk grotere stijgingen van de kans op echtscheiding van tienerdochters in vergelijking met Nederlandse gehuwde paren.
Sociale wetenschappers suggereren dat er verschillende redenen zijn waarom dochters echtscheidingsrisico’s zouden kunnen opleveren. Volgens een gevestigde theorie hebben sommige ouders culturele of sociale voorkeuren voor zonen .
Een andere theorie gaat ervan uit dat jongens kwetsbaarder zijn en dat hun behoefte aan een mannelijk rolmodel ervoor zorgt dat vaders meer betrokken zijn bij het huwelijk .
De onderzoekers vonden geen empirisch bewijs ter ondersteuning van deze theorieën.
In plaats daarvan suggereren de bevindingen dat de hogere echtscheidingscijfers worden verklaard door spanningen in de relaties tussen sommige ouders en hun tienerdochters, mogelijk als gevolg van verschillen in houding ten opzichte van rolpatronen.
Deze verklaring wordt ondersteund door de afzonderlijke analyse van een grote enquête onder Nederlandse huishoudens , waarin gezinnen werden gevraagd naar hun relaties en meningen over huwelijk, geslacht en ouderschap.
Ouders van tienerdochters waren het meer oneens over de manier waarop ze hun kinderen zouden moeten opvoeden en toonden een positievere houding ten opzichte van echtscheiding. Ze waren ook minder tevreden over de kwaliteit van hun familierelaties.
Tienerdochters rapporteerden op hun beurt slechtere relaties met hun vaders, maar niet met hun moeders.
Opgroeien met een zus
De onderzoekers gingen een stap verder met het onderzoek – ze keken naar de familiegeschiedenis van de vader om het verband tussen vaders en hun dochters te onderzoeken.
In het bijzonder vergeleken ze de echtscheidingsrisico’s die vaders lopen die zijn opgegroeid met zussen en vaders die dat niet hebben gedaan.
De hypothese was dat de vaders die meer ervaring hadden met tienermeisjes (via hun zussen), minder relatieproblemen zouden ervaren met hun tienerdochters.
Dit kan gebeuren omdat vaders met zussen een meer egalitaire houding ten opzichte van genderrollen hebben, of omdat ze een beter begrip hebben van tienermeisjes en hun gezinsinteracties.
In overeenstemming met deze redenering ontdekten de onderzoekers dat de vaders die opgroeiden met zussen geen toename van het risico op echtscheiding van tienerdochters liepen. Het grotere echtscheidingspatroon bij het hebben van tienerdochters verscheen alleen bij vaders die opgroeiden zonder zussen.
De onderzoekers keken ook naar andere gezinskenmerken die kunnen duiden op verschillen tussen de genderrolattitudes van ouders en hun dochters, zoals de leeftijd of immigratieachtergrond van het paar.
Hier ontdekten ze dat de ouders die waarschijnlijk een meer traditionele houding ten opzichte van genderrollen hebben, een grotere toename van de echtscheidingskansen van tienerdochters ondervonden.
Bestemd voor scheiding?
Ondanks hun relatieve betekenis tijdens de tienerjaren, blijft het verschil in echtscheidingsrisico’s waarmee gezinnen met jongens en meisjes worden geconfronteerd tijdens het leven van het kind bescheiden.
Tegen de tijd dat hun eerstgeboren kinderen de leeftijd van 25 jaar bereikten, waren 311 van de 1.000 Nederlandse echtparen met dochters gescheiden, vergeleken met 307 van de 1.000 met zonen – een verschil van slechts vier echtscheidingen per 1.000 paren.
En de bevinding van een nuleffect bij vaders die zijn opgegroeid met zussen, toont ook aan dat het verband tussen het geslacht van een kind en het echtscheidingsrisico niet universeel is.
De resultaten wijzen echter wel op ernstige spanningen tussen sommige ouders en hun tienerdochters, en helpen ons de factoren te begrijpen die bijdragen aan het uiteenvallen van het gezin.
De resultaten suggereren ook dat deze risico’s kunnen worden verminderd als de ouders van tienerdochters een meer egalitaire houding aannemen ten opzichte van genderrollen en een beter begrip krijgen van hoe conflicten kunnen ontstaan.
Er zullen nog steeds problemen met tieners plaatsvinden, maar een betere voorbereiding en kennis van de wensen en behoeften van hun tienerdochters kunnen de spanning tussen partners verminderen.
Jann Kabatek is een research fellow aan het Melbourne Institute of Applied Economic and Social Research, University of Melbourne.
David C Ribar is een hoogleraar research fellow aan het Melbourne Institute of Applied Economic and Social Research, University of Melbourne.
Deze website bevat info die mogelijks niet geschikt is voor kinderen. U bevestigt minstens 16 jaar te zijn. Deze website gebruikt cookies. U gaat daarmee akkoord.
