De omvang van uw taille is niet alleen een kwestie van genen, lichaamsbeweging en
cocoparisienne (CC0), Pixabay
eetgedrag. Ook uw sociale omgang speelt erin mee. Uw sociaal netwerk weegt trouwens ook door in uw risico op ontstekingsziekten, zoals reuma.
En zelfs in uw levensverwachting. Dat blijkt uit vier langlopende onderzoeken, bij 800 tot 8.000 mensen. Yang Claire Yang en collega’s van de universiteiten van North Carolina en Renming (Peking) legden de resultaten samen en rapporteren in de Proceedings of the National Academy of Sciences.
In deze studie werd op basis van de gegevens van 4 grootschalige vervolgonderzoeken nagegaan in welke mate het sociaal netwerk en de kwaliteit ervan een invloed heeft op je fysiek welzijn. Door middel van vragenlijsten werd navraag gedaan naar de grootte van het sociale netwerk en de mate van sociale steun en druk die de proefpersonen ervaarden. Als biomerkers voor het fysiek welzijn werd gebruik gemaakt van de heupomtrek, body mass index (BMI), bloeddruk en bepaalde parameters in het bloed. Doordat de leeftijd van de proefpersonen varieerde van 12 tot 85 jaar kon per leeftijdscategorie het effect bepaald worden.
Ze deden dat in verschillende levensfasen van de mensen die ze volgden, van adolescent tot oud. Daaruit bleek onder meer dat een gebrek aan sociale banden tijdens de adolescentie de kans op ontstekingsziekten even erg verhoogt als gebrek aan lichaamsbeweging. En dat isolatie je dik maakt.
De onderzoekers besluiten dat er tijdens de adolescentie en op oudere leeftijd een statistisch significant verband is tussen de mate van sociale integratie en obesitas: hoe kleiner het sociale netwerk, hoe groter de kans op gewichtsproblemen. Voor de middelste groep (volwassenen tussen adolescentie en ouderen) kon geen duidelijk verband tussen beide aangetoond worden. Druk bleek wel een impact te hebben op de heupomtrek en BMI van alle volwassenen: hoe meer druk, hoe groter het risico op gewichtsproblemen.
Wij mensen zijn een sociale diersoort. Stop een slang alleen in een hok, geef haar om de zoveel tijd een konijn te eten en verder niets, en ze is perfect gelukkig. Doe dat met een mens en hij wordt gek. Wij hebben interactie met andere mensen nodig. We moeten een erkend lid van een groep zijn, of we worden ongelukkig, kwijnen weg en sterven voortijdig. Gebrek aan sociale connecties doet iemands sterftekans met ten minste vijftig procent stijgen.
Biomerkers
Dat sociale isolatie levensverkortend werkt, weet de wetenschap al lang. Maar het is minder duidelijk op welke manier de eenzaamheid ‘onder de huid kruipt’, welke biologische mechanismen tot die voortijdige dood leiden.
Hoe beter je sociaal netwerk, hoe gezonder je bloeddruk, BMI, tailleomvang en ontstekingsniveau – en andersom. De kwaliteit van het sociaal netwerk en alle vier de merkers voor lichamelijke gezondheid gingen bovendien gelijk op en af. Wat de kans verhoogt dat het verband tussen beide inderdaad oorzakelijk is, en geen toeval. De verbanden waren bovendien ‘robuust’, zeggen de onderzoekers. Sociale isolatie bleek iemands bloeddruk meer te verhogen dan bekende risicofactoren zoals ouderdomsdiabetes. Het effect van je sociale relaties op je levensverwachting is vergelijkbaar met dat van roken, en groter dan dat van overgewicht of gebrek aan beweging.
De gevolgen van je sociale positie en je relaties duiken op tijdens adolescentie en volwassen leven, maar ze werken door tot je oude dag, zo stelden de vorsers vast. Wie al in zijn jonge jaren een goed sociaal netwerk heeft, loopt over de rest van zijn leven de helft minder kans op hoge bloeddruk. Tijdens je adolescentie beschermt een goede sociale integratie je vooral tegen zwaarlijvigheid, maar later in je leven wordt het beeld onduidelijker, omdat ook andere factoren invloed hebben op je gewicht en buikomvang, zoals je sociale klasse en je rookgedrag. Eenzaamheid tijdens je oude dag heeft vooral effect op je bloeddruk.
De onderzoekers stellen dat hun studie suggereert dat een zwak sociaal netwerk de oorzaak is van obesitas maar dit kan niet bewezen worden. Het zou natuurlijk evengoed kunnen dat het obees zijn een negatief effect heeft op het sociaal netwerk. Dit is wat Ali e.a. onderzochten. Op basis van een analyse van de gegevens van één van de vier gebruikte onderzoeken (Add Health bij adolescenten) komen zij tot de conclusie dat obesitas bij adolescenten een negatief effect heeft op hun sociaal netwerk.
Het onderzoek is gedaan bij vier groepen Amerikanen, die elk op zich een representatieve doorsnede van de Amerikaanse bevolking zijn. De resultaten hoeven dus niet te gelden voor andere samenlevingen. Maar de Verenigde Staten zijn een smeltkroes van mensen met allerlei achtergronden, zodat de kans groot is dat wat de onderzoekers daar zagen, opgaat voor een groot stuk van de wereld. Toen de onderzoekers hun analyse overdeden met enkel het ‘blanke’ deel van hun onderzoeksgroep, waren de resultaten in elk geval identiek aan die van de totale onderzoeksgroep. Dat lijkt erop te wijzen dat hun vaststellingen gelden voor mensen in het algemeen, ongeacht hun culturele achtergrond.
Sociale stress
Er is een verband tussen de grootte en de kwaliteit van het sociaal netwerk en obesitas: hoe minder sociale steun, hoe groter de kans op gewichtsproblemen. Of het één een rechtstreeks gevolg is van het ander, kon dit onderzoek niet aantonen. Het aantal relaties lijkt belangrijker te zijn voor je gezondheid dan hun aard, maar dat wil uiteraard niet zeggen dat het geen verschil maakt of je van iemand steun dan wel tegenkanting ondervindt. Sociale stress maakt je gezondheid wel degelijk slechter, ook al heb je een ruim netwerk. En het ongezonde effect van sociale druk is groter dan het gezonde effect van sociale steun.
Trouwen maakt dik, maar scheiden en eenzaamheid nog meer
Er is bekend dat mensen tijdens hun huwelijk in gewicht bijkomen, maar echtscheiding en eenzaamheid in het bijzonder zijn vele malen ongezonder.
Zo wordt bevestigd door onderzoek van sociaal psycholoog Lisa Jaremka van de Ohio State University, welke werd gepresenteerd op de jaarlijkse bijeenkomst van de Society for Personalitey and Social Psychology in New Orleans.
De resultaten zijn gebaseerd op een onderzoek onder 200 vrouwen die borstkanker overleefden. Samen met haar collega’s vond Jaremka bij eenzame mensen meer tekenen van actief herpesvirus en ontstekingsreacties dan bij mensen met meer sociale contacten.
Een verhoogde hoeveelheid ontstekingsreacties hangt samen met aandoeningen als hart- en vaatziekten, diabetes type 2, artritis en de ziekte van Alzheimer. Het herpesvirus wordt vaak actief als gevolg van stress en een verminderd immuunsysteem.
Oorzaak van eenzaamheid
Stress doet het bloed door onze aderen razen en geeft ons een constant opgejaagd gevoel. Het lijkt dus maar logisch om te denken dat je door stress gewicht verliest, niet? Niets is echter minder waar. Stress maakt ons dik, blijkt uit onderzoek.
Stress zorgt ervoor dat we onze gezonde voornemens laten varen. Dat blijkt uit een onderzoek van de universiteit van Zurich. Wetenschappers onderwierpen daar een groep testpersonen aan een proef, om de invloed van stress op hun gedragspatroon te kunnen bepalen. Voor de test werd een groep personen die sowieso al op hun gewicht aan het letten was gevraagd om hun hand drie minuten lang in ijskoud water te steken. Daarna kregen de testpersonen de keuze tussen een ongezonde snack zoals cake of een donut, of een gezond alternatief zoals een banaan of rauwkost. Daarbij werd gezegd dat ze best voor de gezonde optie zouden kiezen, maar dat het hen vrij stond om voor het ongezonde alternatief te gaan.
Van de 29 deelnemers aan de studie koos bijna iedereen voor de ongezonde optie, waarbij smaak duidelijk primeerde boven gezondheid. Uit hersenscans van de deelnemers bleek daarenboven dat de stresssituatie ervoor gezorgd had dat hun hersenen patronen vertoonden die in verband staan met het verlies van zelfcontrole.
Verschillende hersenactiviteit
Een kleine groep wetenschappers van de universiteit van Chicago vond dat individuen die lijden aan chronische eenzaamheid een verschillende hersenactiviteit hadden dan wie zich weinig tot nooit eenzaam voelt. Om deze theorie te testen mat men de hersenactiviteit van 70 deelnemers. 38 onder hen beschreven zichzelf als eenzaam, terwijl 32 deelnemers aangaven dat niet te zijn. Men deed een test om dit te meten.
Test
Die test bestond er uit dat de deelnemer een serie kaartjes met daarop een woord werd voorgelegd. Vervolgens moest de deelnemer de naam van de kleur noemen, die ze met dat woord associëren. In dit geval werd elk woord gelinkt aan 1 van 4 categorieën die te maken hebben met sociale betrokkenheid. Sociale en positieve woorden als ‘feest’, sociale en negatieve woorden als ‘eenzaamheid’, niet-sociale en positieve woorden als ‘vreugde’ en niet sociale en negatieve woorden als ‘verdriet’.
Met behulp van elektroden was het voor de wetenschappers vervolgens mogelijk om de hersenactiviteit van de deelnemers te meten terwijl die door de kaartjes gingen. Daaruit bleek dat wie zichzelf beschreef als eenzaam, zich onbewust meer focuste op woorden met een negatieve betekenis, terwijl de niet-eenzame controlegroep zich duidelijk even hard focuste op alle woorden.
Yang, C. (2015). Social relationships and physiological determinants of longevity across the human life span. www.pnas.org/cgi/doi/10.1073/pnas.1511085112
Ali, M. e.a. (2012).The influence of body weight on social network ties among adolescents. Economics & Human Biology, vol. 10, 1, pag. 20–34
Deze website bevat info die mogelijks niet geschikt is voor kinderen. U bevestigt minstens 16 jaar te zijn. Deze website gebruikt cookies. U gaat daarmee akkoord.
