Mensen verschillen aanzienlijk in de mate waarin ze worden beïnvloed door ervaringen in
5688709 (CC0), Pixabay
hun leven. Sommige mensen lijken meer last te hebben van dagelijkse stress of het verlies van iemand die dicht bij hen staat. Aan de andere kant lijken sommige mensen relatief ongedeerd dezelfde ervaringen op te doen. Evenzo hebben sommige mensen veel baat bij counseling of een ondersteuningssysteem van naaste familie en vrienden. Anderen lijken beter alleen te kunnen.
Maar begrijpen waarom sommige mensen gevoeliger zijn dan andere, is niet alleen een kwestie van hoe ze zijn opgevoed en de ervaringen die ze hebben opgedaan. Uit eerder onderzoek is zelfs gebleken dat sommige mensen over het algemeen gevoeliger lijken voor wat ze ervaren – en sommige zijn over het algemeen minder gevoelig.
Volgens psychologische theorieën weerspiegelen verschillen in dergelijke ‘omgevingsgevoeligheid’ hoe goed een persoon informatie over de gebeurtenissen in zijn leven kan waarnemen en verwerken. In wezen is dit hoe gevoelig je bent. Het gevoeligheidsniveau van een persoon kan worden gemeten met een korte vragenlijst.
Maar velen geloven ook dat gevoeligheid een genetische basis heeft. Eerdere studies hebben onderzocht of bepaalde genen sommige mensen gevoeliger maken. Tot dusverre heeft geen enkele studie een schatting gegeven van hoeveel genetische factoren bijdragen aan hoe gevoelig een persoon is.
In een onderzoek van Elham Assary Postdoctoral researcher, psychopathology and resilience, Queen Mary University of London en Michael Pluess Professor of Psychology, Queen Mary University of London heeft men gekeken naar gegevens die zijn verzameld van meer dan 2800 identieke en niet-identieke tweelingen uit het VK die hebben deelgenomen aan de Twins Early Development Study om de erfelijkheid van gevoeligheid te onderzoeken en hoe deze zich verhoudt tot andere persoonlijkheidskenmerken. Erfelijkheid beschrijft welk deel van de verschillen tussen mensen in relatie tot een bepaald kenmerk alleen aan genetische factoren kan worden toegeschreven.
Deelnemers werd gevraagd een vragenlijst in te vullen waarin hun gevoeligheidsniveaus werden gemeten. De vragenlijst vroeg hen in hoeverre ze gewoonlijk beïnvloed worden door verschillende psychologische en sensorische ervaringen. Er werd hen bijvoorbeeld gevraagd hoeveel ze opmerken wanneer kleine dingen om hen heen zijn veranderd, of luide geluiden hen een ongemakkelijk gevoel geven en of ze niet graag naar gewelddadige tv-programma’s kijken. De deelnemers waren ongeveer 17 jaar oud toen de gegevens werden verzameld.
Door de gelijkenis van identieke met niet-identieke tweelingparen te vergelijken, konden de onderzoekers de mate schatten waarin een eigenschap wordt geërfd. Identieke tweelingen delen dezelfde genen, maar niet-identieke tweelingen delen slechts de helft van hun genen. Beide typen tweelingen delen echter dezelfde omgeving. Als broers en zussen in identieke tweelingparen meer op elkaar lijken dan niet-identieke tweelingen, duidt dit op het bestaan van een genetische basis voor de onderzochte eigenschap.
Dit soort studies is echter ook bekritiseerd vanwege hun beperkingen. Zo kunnen de ervaringen van identieke tweelingen, zoals hoe ze worden opgevoed of de omgeving waarin ze worden opgevoed, anders zijn dan die van niet-identieke tweelingen, wat kan leiden tot een overschatting van de erfelijkheidsschattingen. Dit zou kunnen betekenen dat de erfelijkheidsgraad niet zo hoog is als soms wordt aangegeven bij het gebruik van dit type onderzoeksmethode.
Genetica versus omgeving
De auteurs ontdekten dat 47% van de verschillen in de gevoeligheid van mensen inderdaad worden verklaard door genetische factoren. Maar de resterende 53% van iemands gevoeligheid wordt gevormd door levenservaringen. Met andere woorden, genetica is verantwoordelijk voor iets minder dan de helft van de reden waarom u mogelijk een gevoeliger persoon bent.
Belangrijk is dat dit onderzoek de genetische basis van gevoeligheid meer in detail heeft onderzocht. Ze vroegen zich af of gevoeligheid bestond uit één genetische component of meerdere. De onderzoekers ontdekten dat gevoeligheid bestaat uit meerdere genetische componenten die samen de specifieke vorm van gevoeligheid van een persoon vormen.
Naast een algemene genetische component voor gevoeligheid, vonden ze ook een component die verband houdt met gevoeligheid voor negatieve ervaringen en een component die gevoeligheid voor positievere ervaringen weerspiegelt. Dit betekent dat genetica van invloed is op waarom sommige mensen in het algemeen gevoeliger kunnen zijn, terwijl anderen gevoeliger kunnen zijn voor de positieve of negatieve dingen die hen overkomen.
Ten slotte hebben ze ook onderzocht hoe erfelijke genetische gevoeligheid zich verhoudt tot andere veelvoorkomende persoonlijkheidskenmerken: openheid, nauwgezetheid, aanvaardbaarheid, extraversie en neuroticisme. Ze ontdekten dat de genetische component van gevoeligheid verband hield met neuroticisme en extraversie, maar niet met een van de andere persoonlijkheidskenmerken.
Hoewel deze studie niet onderzocht wat de specifieke genen zijn die sommige mensen gevoeliger maken dan andere, toonde het wel aan dat gevoeligheid een erfelijke eigenschap is met een substantiële genetische basis. Ze ontdekten ook dat een groot deel van deze erfelijkheid wordt gedeeld met andere veelvoorkomende persoonlijkheidskenmerken, zoals neuroticisme en extraversie.
Toekomstige studies over gevoeligheid kunnen kijken naar het identificeren van de specifieke genen die ten grondslag liggen aan deze complexe persoonlijkheidstrekken. Het ontdekken van hoe genen gevoeligheid vormen, is belangrijk in ons begrip van waarom sommige individuen het slechter doen als reactie op trauma’s en stressoren – en waarom sommigen meer baat hebben bij interventies die gericht zijn op het bevorderen van veerkracht en gezondheid.
Deze website bevat info die mogelijks niet geschikt is voor kinderen. U bevestigt minstens 16 jaar te zijn. Deze website gebruikt cookies. U gaat daarmee akkoord.
