De 7 duidelijke tekenen van het ‘overmoedssyndroom’
Hubris is een bekende eigenschap die tragische helden kenmerkt, maar wordt niet
helemaal vastgelegd in de psychologie. Een nieuw artikel identificeert zeven signalen dat iemand ten prooi is gevallen aan deze potentieel schadelijke reeks eigenschappen. Deze kennis over wat mensen ertoe drijft macht te misbruiken, kan mogelijk voorkomen dat hoogmoed gevaarlijk wordt.
Mensen met de Dark Triad- persoonlijkheid , die iedereen manipuleren om hun zin te krijgen, kunnen gemakkelijk als de meest giftige individuen worden beschouwd. Zelfs het toevoegen van de vierde kwaliteit van sadisme, het vormen van de ‘ Donkere Tetrad ’, kan lijken te kwalificeren als de slechtst mogelijke individuen om mee om te gaan. Maar is dit werkelijk de grens van de duisternis?
Als het donker nog donkerder wordt
Volgens Jean-Paul Selten van de Universiteit van Maastricht (2023) kunnen giftige persoonlijkheden gepaard gaan met ‘overdreven trots, minachting voor anderen en een verminderd realiteitsgevoel’. Op dat moment zijn ze ten prooi gevallen aan de fatale persoonlijkheidsfout die bekend staat als ‘hoogmoed’. Je kent deze term misschien wel uit de Griekse mythologie, zoals de noodlottige Icarus, maar er zijn nog veel meer voorbeelden uit de literatuur, zoals Jay Gatsby, Macbeth en Scarlett O’Hara. Disney-personages hebben ook hun eigen aandeel in hoogmoed, zoals Jafar uit “The Lion King” of Ursula uit “The Little Mermaid”.
Overmoed komt helaas ook in het echte leven voor, en als je heel veel pech hebt, kan de term van toepassing zijn op iemand in je eigen wereld. Misschien heeft u een neef die overdreven veeleisend is geworden bij familiegelegenheden. Ze was echter niet altijd zo. Je hebt haar hierin zien transformeren, terwijl haar zaken haar tegelijkertijd rijk en machtig hebben gemaakt. Je zou willen dat ze kon terugkeren naar haar vroegere, veel aangenamere zelf.
Selten suggereert dat er behoefte is aan het diagnosticeren van het ‘hybris-syndroom’ bij mensen wier trots pathologische proporties lijkt aan te nemen. Hij erkent dat “we niet te snel moeten zijn om extremen in gedrag te labelen” met een diagnose, en betoogt dat het zowel gepast als noodzakelijk is om overmoed als een syndroom te definiëren vanwege de potentieel gevaarlijke eigenschappen ervan wanneer het degenen karakteriseert die naar de hogere regionen van de samenleving opstijgen. macht in de wereld.
Trots versus hoogmoed: wat is het verschil?
Hoogmoed is een kwaliteit die een individu alleen kan ontwikkelen nadat hij/zij een vooraanstaande positie heeft bereikt. Op dat moment beginnen ze buiten het domein van de persoonlijkheidsstoornissen te vallen die normaal gesproken geassocieerd worden met overmatig narcisme of antisociale eigenschappen. Succes kan een genadige waardering teweegbrengen voor het bereiken van iemands gewenste doel, of het kan een min of meer gewoon individu veranderen in iemand wiens verlangen naar macht onverzadigbaar lijkt.
Levensgebeurtenissen kunnen vele vormen van persoonlijkheidsverandering teweegbrengen , maar in hoogmoed moeten deze gebeurtenissen gebeurtenissen zijn die mensen de controle geven die ze misbruiken. Iemand kan al enigszins arrogant zijn, zonder enige bijzondere schade aan te richten, behalve het beledigen van degenen die met hem moeten samenwerken. Wanneer ze die hoek in hoogmoed beginnen te veranderen, voegen ze ontremming toe aan de mix. Ze worden roekeloos, onverantwoordelijk en impulsief. Met de macht die ze hebben verworven, beginnen ze nu risico’s te nemen, niet alleen met hun eigen leven, maar ook met dat van alle mensen die mogelijk te lijden hebben onder de gevolgen van slecht doordachte plannen.
De 7 tekenen van hoogmoed
Als hoogmoed een syndroom zou worden, zo stelt de Nederlandse onderzoeker, zou er aan een aantal validatiecriteria moeten worden voldaan, wat geldt voor elke nieuwe diagnose of definieerbare entiteit in de psychologie. Selten biedt een reeks van zeven descriptoren, waarvan er vele een uitbreiding zijn van eerder werk (Owen & Davidson, 2009), waarin ze werden toegepast op Britse en Amerikaanse politieke figuren. In het gewone leven zouden ze zich vertalen in deze zeven criteria:
- Het individu moet veranderingen vertonen die minimaal drie maanden duren.
- Het individu moet dit syndroom als volwassene hebben ontwikkeld.
- De veranderingen komen pas tot stand nadat het individu overweldigend succes of substantiële macht ervaart.
- Dissocialiteit (gebrek aan respect voor anderen) en ontremming (impulsiviteit) moeten in de loop van de tijd zijn toegenomen.
- Het individu vertoont extreme grootsheid in de vorm van rechtmatigheid, egocentrisme en neerbuigendheid jegens anderen.
- De ontremming zelf moet duidelijk tot uiting komen in de vorm van extreme onverantwoordelijkheid en een onvermogen om rationele plannen te maken.
- Er is geen andere gezondheidstoestand die de opkomst van deze eigenschappen zou kunnen verklaren, inclusief enige vorm van hersenbeschadiging of lichamelijke ziekte.
Een andere kwaliteit die u zou kunnen waarschuwen, hoewel technisch gezien niet in deze lijst voorkomt, is wanneer de persoon de ‘koninklijke wij’ begint te gebruiken of naar zichzelf verwijst in de derde persoon.
Het opnemen van hoogmoed als een syndroom zou, zo stelt Selten, professionals in de geestelijke gezondheidszorg kunnen helpen een rol te spelen bij het voorkomen van de schade veroorzaakt door uit de hand gelopen leiders die, zoals hij opmerkt, ‘een gevaar voor de mensheid’ vormen. Uw familielid valt misschien niet helemaal in die categorie, maar zij kan nog steeds een zeer negatieve invloed hebben op de levens van haar werknemers.
Kan kennis over hoogmoed dit helpen voorkomen?
In je eigen terloopse observaties over de mensen die je kent en degenen die je van een afstandje bekijkt, kan het hebben van het hoogmoedconcept als een manier om hun daden en woorden te onderzoeken een zekere verhelderende kwaliteit hebben. En als je iemand bent die op eigen kracht succesvol is geworden, hoe klein dat domein ook is (zoals het winnen van een schoolraadverkiezing), kan het nuttig zijn om te zien welke stappen je moet nemen om je eigen innerlijke vangrails in stand te houden. Als het een familielid of vriend in deze positie is, kijk dan of er manieren zijn waarop je de transformatie kunt verzachten. Een dosis realiteitszin kan mogelijk een koerscorrectie teweegbrengen voordat het te laat is om terug te keren.
Kortom, hoogmoed is meer dan een overblijfsel uit de oude Griekse mythologie, of zelfs uit de literatuur (en Disney-personages). Als u de tekenen ervan kent, kunt u een beter geïnformeerde tolk worden van de gebeurtenissen die uw leven kunnen beïnvloeden, terwijl u leert uit de buurt te blijven van degenen die hun macht zouden kunnen gebruiken om uw eigen vervulling te belemmeren.
Referenties
Selten J-P (2023). Consider the hubris syndrome for inclusion in our classification systems. Psychological Medicine 53, 5889–5891. https://doi.org/10.1017/S0033291723002672
Owen, D., & Davidson, J. (2009). Hubris syndrome: An acquired personality disorder? A study of US presidents and UK prime ministers over the last 100 years. Brain, 132(Pt 5), 1396–1406. doi:10.1093/brain/awp008
Bronnen
Susan Krauss Whitbourne, Ph.D. , is emeritus hoogleraar psychologische en hersenwetenschappen aan de Universiteit van Massachusetts Amherst. Haar nieuwste boek is De zoektocht naar vervulling.