Onderzoekers hebben ontdekt dat medicijnen die doorgaans worden gebruikt voor de
Photo by Felicia Montenegro
behandeling van erectiestoornissen (ED) een onverwacht voordeel kunnen bieden: een verminderd risico op het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer. Volgens de bevindingen gepubliceerd in Neurology bleek dat mannen die ED-medicijnen kregen voorgeschreven in de daaropvolgende jaren 18% minder kans hadden om de ziekte van Alzheimer te krijgen.
De ziekte van Alzheimer vormt een aanzienlijke uitdaging voor de mondiale gezondheidszorg, is verantwoordelijk voor de meerderheid van de gevallen van dementie en is een belangrijke doodsoorzaak. Nu de mondiale prevalentie van dementie, ongeacht de oorzaak, tegen 2050 zal verdrievoudigen, is de race begonnen om effectieve behandelingen en preventieve maatregelen te vinden.
Hoewel recente ontwikkelingen hebben geleid tot de ontwikkeling van monoklonale antilichamen die zich richten op het immuunsysteem om β-amyloïde plaques in de vroege stadia van de ziekte van Alzheimer te verwijderen, zijn deze behandelingen geen genezing. De verkenning van preventieve interventies blijft een cruciale onderzoeksprioriteit voor het bevorderen van gezond ouder worden en het verminderen van de last van deze ziekte.
“Hoewel we vooruitgang boeken met de nieuwe behandelingen voor de ziekte van Alzheimer die amyloïde plaques in de hersenen opruimen bij mensen in een vroeg stadium van de ziekte, hebben we dringend behandelingen nodig die de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer kunnen voorkomen of vertragen”, aldus hoofdonderzoeker auteur Ruth Brauer, docent aan University College London.
In deze context komt de herbestemming van bestaande geneesmiddelen voor nieuwe therapeutische toepassingen naar voren als een kosteneffectieve strategie voor het identificeren van potentiële behandelingen. Fosfodiësterase type 5-remmers (PDE5Is), algemeen erkend vanwege hun effectiviteit bij de behandeling van erectiestoornissen, zijn in eerdere dierstudies onderzocht op hun neuroprotectieve voordelen.
Deze medicijnen, waaronder sildenafil (Viagra), oorspronkelijk ontwikkeld voor hoge bloeddruk en angina pectoris, hebben veelbelovende resultaten opgeleverd bij het verbeteren van de cerebrale bloedstroom en cognitie, wat wijst op mogelijkheden voor herbestemming bij neurologische ziekten zoals de ziekte van Alzheimer.
“Het ontwikkelen van medicijnen voor ziekten als de ziekte van Alzheimer is een kostbaar proces en kan vele jaren duren. Het kunnen hergebruiken van geneesmiddelen waarvoor al een vergunning is verleend voor andere gezondheidsproblemen zou de vooruitgang kunnen helpen versnellen en nieuwe wegen kunnen openen om dementieveroorzakende ziekten te voorkomen of te behandelen”, zegt Leah Mursaleen, hoofd van het onderzoek bij Alzheimer’s Research in het Verenigd Koninkrijk, in een interview met het Wetenschapsmediacentrum .
Door gebruik te maken van gegevens uit de IQVIA Medical Research Data (IMRD)-database, die gezondheidsdossiers van meer dan 16 miljoen patiënten in het Verenigd Koninkrijk bevat, begonnen de onderzoekers aan een groot populatiegebaseerd cohortonderzoek. De studie richtte zich op mannen van 40 jaar en ouder bij wie tussen 1 januari 2000 en 31 maart 2017 nieuw de diagnose ED werd gesteld. De onderzoekers sloten alle deelnemers uit met eerdere dementiediagnoses, cognitieve stoornissen of aandoeningen die het gebruik van PDE5I zouden contra-indiceren. .
De studie vergeleek mannen aan wie PDE5Is (sildenafil, tadalafil, vardenafil en avanafil) werden voorgeschreven met degenen die dergelijke voorschriften niet kregen, waarbij een gedetailleerde aanpassing werd toegepast voor verschillende covariabelen, waaronder levensstijlfactoren, comorbiditeiten en andere medicijnen die het risico op Alzheimer zouden kunnen beïnvloeden.
In de loop van het onderzoek, waarbij de deelnemers gemiddeld 5,1 jaar werden gevolgd, constateerde het team een lagere incidentie van de ziekte van Alzheimer onder mannen aan wie PDE5Is waren voorgeschreven vergeleken met degenen die dat niet hadden gedaan. Concreet gaf de aangepaste risicoratio een vermindering van 18% aan van het risico op het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer voor PDE5I-gebruikers. Dit verband was zelfs nog duidelijker bij personen die een groter aantal PDE5I-recepten hadden, wat duidt op een mogelijke dosis-responsrelatie.
Hoewel deze bevindingen veelbelovend zijn, waarschuwen de onderzoekers voor overinterpretatie vanwege verschillende beperkingen. Het vertrouwen op receptgegevens garandeert geen therapietrouw, en de diagnose van de ziekte van Alzheimer was gebaseerd op klinische leescodes zonder bevestiging door beeldvorming van de hersenen of autopsie. Bovendien kan het observationele karakter van het onderzoek geen causaliteit vaststellen, en blijft er een mogelijkheid bestaan dat niet-gemeten verstorende factoren de resultaten kunnen beïnvloeden.
“Hoewel we op basis van onze bevindingen niet kunnen zeggen of de medicijnen zelf het risico op de ziekte van Alzheimer verminderden, zijn de resultaten bemoedigend en kunnen ze wijzen op een nieuwe manier om het risico op Alzheimer te verminderen,” aldus eerste auteur Matthew Adesuyan.
Toekomstig onderzoek zou zich moeten concentreren op het begrijpen van de mechanismen waarmee PDE5Is neuroprotectie kunnen bieden en het onderzoeken van de optimale duur en dosering voor beschermende effecten tegen de ziekte van Alzheimer. De onderzoekers benadrukken ook de noodzaak van gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken om deze bevindingen te bevestigen in een bredere populatie, inclusief vrouwen en individuen zonder cognitieve stoornissen, om het therapeutische potentieel van PDE5Is bij het voorkomen van de ziekte van Alzheimer volledig vast te stellen.
“De rol van stikstofoxide-neurotransmissie bij het consolideren, coderen en ophalen van geheugen is al een paar jaar bekend”, vertelde Francesco Tamagnini, een neurofysioloog aan de Universiteit van Reading die niet bij het onderzoek betrokken was, aan het Science Media Center . “Stikstofmonoxide is zowel perifeer betrokken bij de erectiele functie (door vasodilatatie te bemiddelen) als centraal bij de cognitie, door de neuronale functie te moduleren. Er is bijvoorbeeld waargenomen dat stikstofmonoxide-afhankelijke transmissie nodig is voor het perirhinale cortex-afhankelijke visuele herkenningsgeheugen (Tamagnini et al., 2013).
“In theorie is het mogelijk dat het bevorderen van nitrergische transmissie de geheugenfunctie zou kunnen verbeteren, maar de vraag blijft of de waargenomen associatie een direct effect beschrijft. Dit is een geweldige studie, maar er is meer hard bewijs nodig om een werkingsmechanisme te testen. Het zou kunnen zijn dat het een therapeutisch effect uitoefent dat rechtstreeks de neuronen beïnvloedt (als het medicijn de bloed-hersenbarrière kan passeren) en/of door de bloedstroom te verhogen, maar beide hypothesen moeten worden getest.”
Deze website bevat info die mogelijks niet geschikt is voor kinderen. U bevestigt minstens 16 jaar te zijn. Deze website gebruikt cookies. U gaat daarmee akkoord.
