oudere stellen die meer overeenstemming ervaren in hun seksuele expressie en frequente seksuele activiteit hebben, na verloop van tijd een betere huwelijkskwaliteit rapporteren. Het onderzoek benadrukt de link tussen seksueel gedrag, houdingen en verlangens – gezamenlijk aangeduid als “seksuele expressie” – en hun rol in het vormgeven van zowel positieve als negatieve aspecten van huwelijkskwaliteit.
Naarmate mensen ouder worden, neemt hun seksuele activiteit doorgaans af, maar intimiteit en seksuele expressie kunnen nog steeds belangrijke componenten zijn van huwelijkstevredenheid. Hoewel eerder onderzoek een verband heeft aangetoond tussen seksuele activiteit en relatiekwaliteit bij jongere stellen, is er minder aandacht besteed aan oudere volwassenen. Nu de levensverwachting toeneemt, rechtvaardigt de dynamiek van langdurige relaties, met name wat betreft intimiteit, een diepere verkenning.
“We zijn geïnteresseerd in het onderzoeken van de seksuele expressie van ouderen, omdat dit gebied nog steeds gestigmatiseerd en onderbelicht is, ondanks het belang ervan voor het algehele welzijn van ouderen”, aldus Heidi A. Lyons, universitair hoofddocent sociologie aan de Oakland University en auteur van de studie.
“De maatschappij negeert of verwerpt vaak de seksuele behoeften en verlangens van ouderen, wat leidt tot een gebrek aan adequate ondersteuning en begrip in dit aspect van hun leven. Door dit onderwerp te bestuderen, hopen we bij te dragen aan een genuanceerder en respectvoller begrip van het seksuele gedrag van ouderen. Dergelijk onderzoek heeft het potentieel om schadelijke stereotypen uit te dagen en stigma te verminderen, wat een meer inclusieve omgeving bevordert waarin ouderen hun seksualiteit volledig kunnen omarmen en een bevredigender leven kunnen ervaren.”
Voor hun studie gebruikten de onderzoekers gegevens van het National Social Life, Health, and Aging Project (NSHAP), dat een groot aantal oudere volwassenen in de Verenigde Staten omvat. Ze richtten zich specifiek op 620 heteroseksuele stellen die op twee verschillende tijdstippen werden geïnterviewd, met een tussenpoos van vijf jaar. De gemiddelde leeftijd van de echtgenotes in de studie was 66, terwijl de echtgenoten iets ouder waren, rond de 69 jaar. De meeste stellen waren gemiddeld 39 jaar getrouwd. De studie legde verschillende aspecten van seksuele expressie vast op het eerste tijdstip en mat zowel positieve als negatieve huwelijkskwaliteit op het tweede tijdstip.
Om seksuele expressie te beoordelen, werd deelnemers gevraagd naar hun seksuele gedrag in de afgelopen 12 maanden, inclusief hoe vaak ze seksuele activiteiten hadden ondernomen zoals vaginale seks, orale seks of intieme aanrakingen. Ze vroegen ook naar seksuele verlangens, zoals hoe vaak deelnemers masturbeerden of aan seks dachten, en hoe tevreden ze waren met de frequentie van hun seksuele activiteiten. Daarnaast beoordeelden deelnemers hoe belangrijk seks voor hen was, wat inzicht bood in hun motivaties om seksuele activiteiten te ondernemen.
De huwelijkskwaliteit van elk koppel werd vijf jaar later beoordeeld met vragen over hoe vaak ze op hun partner konden rekenen voor emotionele steun, in hoeverre ze zich begrepen voelden door hun partner en hoe vaak hun partner op hun zenuwen werkte of eisen stelde. Deze antwoorden gaven een maatstaf voor zowel de positieve als negatieve dimensies van huwelijkskwaliteit.
Uit het onderzoek kwamen vier verschillende groepen, of ‘latente klassen’, van seksuele expressie onder oudere echtparen naar voren:
Traditionalist (28%) – Deze stellen hadden ongeveer een keer per maand seksuele activiteit, waarbij ze zich vooral richtten op vaginale gemeenschap, en vertoonden enkele discrepanties tussen echtgenoten en echtgenotes wat betreft seksueel verlangen. Vrouwen waren over het algemeen tevredener met de frequentie van seksuele activiteit dan echtgenoten.
Veelzijdig (34%) – Deze groep had de hoogste frequentie van seksuele activiteit, vaak vaginale gemeenschap en intieme aanrakingen, waarbij beide partners over het algemeen tevreden waren met de frequentie en het belang van seks in hun leven.
Compensatoir (8%) – In deze groep rapporteerden echtgenoten vaker seksuele activiteit dan hun vrouwen, waarbij velen het gebrek aan geslachtsgemeenschap compenseerden door andere vormen van seksuele activiteit, zoals orale seks of intieme aanraking. Beide partners waren over het algemeen ontevreden met hun seksuele relatie.
Gelaten inactief (29%) – Deze koppels hadden zelden seksuele activiteiten en vertoonden een laag niveau van seksueel verlangen, waarbij seks voor beide partners van weinig belang was.
Toen de onderzoekers vijf jaar later de huwelijkskwaliteit onderzochten, ontdekten ze dat koppels die tot de “Veelzijdig”-groep behoorden, met een hogere seksuele frequentie en wederzijdse tevredenheid, de hoogste niveaus van positieve huwelijkskwaliteit hadden voor zowel echtgenoten als echtgenotes. Aan de andere kant rapporteerden koppels in de “Compensatoir”-groep, die een grotere discrepantie in seksuele activiteit tussen echtgenoten vertoonden, de laagste niveaus van huwelijkstevredenheid.
Interessant genoeg bleek seksuele expressie sterker geassocieerd te zijn met positieve huwelijkskwaliteit dan negatieve huwelijkskwaliteit. Bijvoorbeeld, koppels in de “Traditionalist” en “Veelzijdig” groepen ervoeren niet alleen hogere huwelijkstevredenheid, maar ook lagere niveaus van conflict of spanning vergeleken met koppels in de andere twee groepen. Koppels in de “Compensatoir” groep rapporteerden daarentegen vaker hogere niveaus van negatieve huwelijkskwaliteit, met name onder echtgenotes.
De onderzoekers ontdekten ook dat demografische en gezondheidsgerelateerde factoren een rol speelden in de kwaliteit van het huwelijk. Oudere echtgenoten met fysieke beperkingen rapporteerden bijvoorbeeld een hogere positieve kwaliteit van het huwelijk als ze in de ‘Traditionalist’ of ‘Veelzijdig’ groepen zaten, wat suggereert dat seksuele expressie kan helpen om fysieke uitdagingen te compenseren.
Daarentegen rapporteerden koppels waarbij de echtgenoot erectieproblemen had, vaker een lagere huwelijkstevredenheid, met name in de ‘Traditionalist’-groep. Ondertussen had de door de echtgenotes zelf beoordeelde mentale gezondheid een significante invloed op de huwelijkskwaliteit in zowel de ‘Veelzijdig’- als de ‘Gelaten inactief’-groep, waarbij een betere mentale gezondheid gekoppeld was aan een hogere positieve huwelijkskwaliteit voor beide partners.
“De studie benadrukt dat een aanzienlijk deel van de oudere stellen actief betrokken is bij verschillende soorten seksueel gedrag, wat een divers aspect van hun relaties benadrukt,” vertelde Lyons aan PsyPost. “Met name stellen die aangaven vaker seksueel actief te zijn en meer op één lijn te zitten in hun verlangens en motivaties, ervoeren vijf jaar later een hogere positieve huwelijkskwaliteit. De bevindingen benadrukken het belang van het aanpakken van seksuele gezondheid en intimiteit bij oudere volwassenen, aangezien deze factoren nauw verbonden zijn met blijvende positieve huwelijksresultaten en voortdurende relationele tevredenheid.”
Hoewel deze studie waardevolle inzichten biedt in de rol van seksuele expressie in relaties van ouderen, zijn er wel enkele kanttekeningen te maken. Zo bevatte de steekproef koppels die vijf jaar later nog steeds samen waren, wat zou kunnen duiden op een selectiebias ten opzichte van koppels die al relatief stabiele en gezonde relaties hadden. Toekomstige studies zouden baat kunnen hebben bij het onderzoeken van koppels die meer instabiliteit of gezondheidsproblemen ervaren, evenals koppels die uit elkaar gaan of scheiden.
“De lange termijn doelen van ons onderzoek naar seksueel gedrag bij ouderen zijn om het heersende stigma rondom seksualiteit op latere leeftijd uit te dagen en te ontmantelen en om een uitgebreid inzicht te bieden in hoe seksuele expressie een belangrijk onderdeel blijft van de relaties van veel oudere stellen”, aldus Lyons.
“Door de nuances van seksueel gedrag onder ouderen te onderzoeken en te documenteren, willen we de betekenis ervan voor de algehele tevredenheid van relaties benadrukken. Dit onderzoek hoopt maatschappelijke percepties te veranderen, een open dialoog over ouder worden en seksualiteit te bevorderen en uiteindelijk de kwaliteit van leven voor oudere stellen te verbeteren door te bevestigen dat seksuele expressie een belangrijk aspect is van hun welzijn en relationele gezondheid.”
Deze website bevat info die mogelijks niet geschikt is voor kinderen. U bevestigt minstens 16 jaar te zijn. Deze website gebruikt cookies. U gaat daarmee akkoord.
