Prostaatkankerpatiënten die de prostaat volledig laten weghalen moeten vaak niet alleen
hun ziekte, maar ook incontinentie en erectiestoornissen overwinnen. Een pilletje kan soelaas bieden, maar onderzoekers hebben nu aangetoond dat oefeningen voor bekkenbodemspieren een uitstekend alternatief zijn – gratis en zonder bijwerkingen.
Prostaatkanker is de nummer twee van de meest vastgestelde kankers bij mannen. Er bestaan verschillende behandelingen, maar als de situatie het toelaat, geven artsen de voorkeur aan het volledig wegnemen van de prostaat.
“Na zo’n radicale operatie zijn die mannen in eerste instantie bezorgd of de tumor helemaal weg is en willen ze hun incontinentie onder controle krijgen. De meeste patiënten zijn binnen de drie maanden na hun operatie van het urineverlies verlost. Vaak komen dan pas de seksuele problemen ter sprake”, zegt postdoctoraal onderzoekster Inge Geraerts van de Onderzoeksgroep Neuromotorische Revalidatie van de Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen. Zij doctoreerde onder leiding van de professoren Marijke Van Kampen en Hein Van Poppel over urineverlies na een radicale prostatectomie en werkt op de campus Gasthuisberg van UZ Leuven.
Naast de prostaat liggen zenuwbanen die belangrijk zijn om een erectie te krijgen. Tijdens de chirurgische verwijdering van de prostaat moeten soms één of beide zenuwbundels weggenomen worden. “Maar zelfs als de zenuwen gespaard blijven, zijn ze vaak beschadigd tijdens de operatie. Dat leidt tot erectieproblemen. Spontaan herstel treedt op in de maanden tot jaren nadien, maar is bij de meeste mannen onvolledig. Het leek ons interessant om te onderzoeken of we patiënten die één jaar na hun operatie nog last hadden van erectiestoornissen konden helpen met bekkenbodemspieroefeningen.”
Die oefeningen bewijzen al langer hun nut bij pas bevallen vrouwen of oudere mensen met incontinentie, maar deze toepassing bij mannen is nog quasi
onbekend. “De bekkenbodem is nochtans belangrijk: om de plasbuis af te sluiten, om je organen te ondersteunen en bij seksuele activiteit. Bij mannen van wie de prostaat verwijderd is, kunnen de spieren van de bekkenbodem op twee manieren helpen: urineverlies vermijden en het wegvloeien van bloed uit de penis tegengaan. Zo blijft de penis voldoende hard tijdens het vrijen en verdwijnt de erectie niet te snel. Onderzoek uit de jaren negentig had al aangetoond dat bekkenbodemspieroefeningen helpen bij erectiestoornissen. Doordat er medicatie op de markt kwam, werden deze oefeningen minder en minder aangevraagd. Bij mannen werd dit dan ook nog niet geprobeerd na een prostaatoperatie.”
In de studie werden 33 patiënten gevolgd en in twee groepen verdeeld: de ene kreeg drie maanden begeleiding met onder andere bekkenbodemspieroefeningen, de andere niet: “Zo konden we na drie maanden het effect van de oefeningen vergelijken met het spontaan herstel van de zenuwbanen. Onze patiënten leerden de oefeningen aan, kregen een thuisprogramma en deden de oefeningen ook tijdens het vrijen. In vergelijking met de controlegroep boekten de patiënten die hun bekkenbodemspieren oefenden, een grotere vooruitgang: ze hebben minder erectieproblemen, met aanzienlijke verbetering in hardheid, lengte, zwelling en oprichting van de penis. Enkel de duur van de erectie verschilde niet tussen beide groepen: om dat te verbeteren, is drie maanden oefenen te kort.”
Hoewel er minder onderzoeken zijn gedaan naar het gebruik van oefeningen voor erectiestoornissen dan medicatie, zijn er verschillende studies die hebben gekeken naar de effecten van Kegel oefeningen bij mannen.
Aan een andere studie uit 2005 namen 55 mannen deel van 20 jaar of ouder. Ze hadden gedurende ten minste zes maanden allemaal last van een erectiestoornis . De mannen werden tijdens het onderzoek in groepen verdeeld, waarvan één groep de opdracht kreeg om de bekkenbodemspieren te trainen en daarnaast veranderingen in hun levensstijl aan te brengen. De andere groep werd verzocht om alleen veranderingen in levensstijl aan te brengen.
De Kegel oefeningen werden gegeven door een fysiotherapeut en de mannen uit de eerste groep kregen de opdracht om deze oefeningen regelmatig gedurende het onderzoek uit te voeren. Na drie maanden hadden de mannen die werden behandeld met een combinatie van bekkenbodemoefeningen en veranderingen in hun levensstijl, een aanzienlijk hoger tempo van herstel dan deelnemers aan de controlegroep. Dat suggereert dat verbeteringen bij erectieproblemen optreden wanneer mannen Kegel oefeningen uitvoeren.
Naast specifieke oefeningen die bekkenbodemspieren trainen, kan elke vorm van aërobe training de kwaliteit van een erectie verbeteren. Uit onderzoek komt naar voren dat aërobe oefeningen, zoals hardlopen, fietsen of roeien, voor verbeteringen van de erectie zorgt (bron).
Nachtkastje
Een ander positief effect van een getrainde bekkenbodem is het vermijden van urineverlies op het moment van het orgasme: “Bijna de helft van de mannen heeft daar last van. Het kan gaan van een paar druppels tot ernstig urineverlies. Dankzij de oefeningen waren de meeste mannen daarvan verlost. Daar waren ze vaak heel erg blij om, want zelfs zonder erectie konden ze dan ten minste een orgasme beleven zonder urineverlies.”
Wat dan met medicatie voor erectieproblemen? “Middelen zoals Viagra, Cialis en Levitra helpen: uit studies blijkt dat medicatie de conditie van de zwellichamen in de penis onderhoudt. Dat is van belang voor de recuperatie op langere termijn. Maar vaak zien we dat die medicijnen in het nachtkastje blijven liggen. Sommige patiënten proberen ze al vrij vroeg uit: dan hebben ze niet altijd het gewenste effect omdat de herstelperiode van zenuwen en bloedvaten tot meer dan een jaar kan duren. Mannen kunnen last hebben van de bijwerkingen, zoals hoofdpijn, hartkloppingen en misselijkheid. Ze moeten de medicatie ook een tijdje voor het vrijen innemen, en niet iedereen vindt het fijn om dat op voorhand te plannen. Tot vorig jaar was zo’n pilletje bovendien vrij duur, tot 12 euro.”
“Met dat alles in het achterhoofd lijkt het ons de moeite om eerst bekkenbodemtraining te proberen. In tegenstelling tot het erectiepilletje zijn oefeningen voor de bekkenbodemspieren gratis en zonder bijwerkingen. Een deel van onze patiënten kon alvast verder zonder medicatie.”
Deze website bevat info die mogelijks niet geschikt is voor kinderen. U bevestigt minstens 16 jaar te zijn. Deze website gebruikt cookies. U gaat daarmee akkoord.
