Eén van de ontwikkelingstaken van jongeren is om wederkerige seksuele contacten en relaties aan te gaan die veilig en vrij van uitbuiting zijn. Het internet is één van de contexten waarbinnen jongeren hun seksualiteit kunnen ontwikkelen, bijvoorbeeld door seksuele (zelf )verkenning via online communicatie.
Hierbij kunnen jongeren prettige ervaringen opdoen, maar zij kunnen ook geconfronteerd worden met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Hoewel er veel onderzoek is gedaan naar risicofactoren van face-to-face (’offline’) grensoverschrijding, is online seksuele grensoverschrijding minder onderzocht.
Het doel van deze studie is om meer inzicht te krijgen in de risicofactoren voor online seksuele grensoverschrijding. In totaal hebben 404 jongvolwassen vrouwen van 18 tot 27 jaar een online vragenlijst ingevuld. Daarvan had 71.3% minstens één online grensoverschrijdende ervaring. Resultaten laten zien dat ervaringen van offline seksuele grensoverschrijding voor het 16e levensjaar gerelateerd zijn aan een vervijfvoudigd risico op het meemaken van online grensoverschrijding.
Daarnaast bleek dat vaker seks hebben met losse sekspartners de kans op online grensoverschrijding verdubbelt. Het zou kunnen dat jonge vrouwen met relatief veel losse partners een actieve seksuele levensstijl hebben, ook online, waardoor zij een grotere kans hebben om met seksueel grensoverschrijdend gedrag geconfronteerd te worden. Deze risicofactoren voor online slachtofferschap komen deels overeen met eerder gevonden risicofactoren voor offline slachtofferschap. Er is mogelijk sprake van vervaagde grenzen tussen online en offline interacties, waardoor risicofactoren niet beperkt zijn tot één context.
Seksuele grensoverschrijding omvat ervaringen en gedragingen die over de grens van een slachtoffer gaan, variërend van ongewenste seksuele opmerkingen tot penetratie onder dwang. Een groot deel van de Nederlandse en Vlaamse jongeren komt in aanraking met seksuele grensoverschrijding, zo blijkt uit verschillende grootschalige studies in beide landen.
In Nederland geeft tussen 17% en 21% van de jonge vrouwen aan ooit wel eens gedwongen te zijn om seksuele handelingen te doen of toe te staan; 16.4% van de Nederlandse vrouwen maakte dit mee voor het 16e levensjaar.
In Vlaanderen gaf 8.9% tot 22.3% van de jonge vrouwen aan voor het 18e jaar te zijn gedwongen tot seksuele handelingen. Seksueel grensoverschrijdende ervaringen na het 18e levensjaar kwamen bij 3.1% tot 13.8% van de Vlaamse jonge vrouwen voor. Hoewel de bovenstaande prevalentiecijfers enigszins uiteenlopen, is seksuele grensoverschrijding duidelijk een probleem in beide regio’s.
Bij seksuele grensoverschrijding is er, zoals bekend, niet noodzakelijk sprake van fysiek contact. Zo blijkt uit een Nederlands populatiestudie dat 54.4% van de vrouwen van 15 tot 25 jaar ooit het slachtoffer was van seksuele grensoverschrijding zonder fysiek contact (De Haas, 2012). Deze niet-fysieke grensoverschrijding ver- loopt vaak via het internet, waarmee jongeren ongevraagd in aanraking komen met seksueel beeldmateriaal of seksueel getinte verzoeken. Zo rapporteren deze jongeren dat zij voornamelijk via de webcam werden geconfronteerd met ongewenste naaktbeelden of masturbatie en gaf een klein deel aan dat er naaktbeelden van hen werd gemaakt of verspreid (De Haas, 2012).
Doordat beeldmateriaal moeilijk van het internet te verwijderen is, kan verspreiding van seksueel beeldmateriaal verregaande gevolgen hebben. Online grensoverschrijding blijkt bovendien gerelateerd te zijn aan psychosociale problemen. Zo vertonen slachtoffers van verregaande online grensoverschrijding relatief veel post-traumatische en depressieve symptomen, delinquent gedrag en middelenmisbruik.
Deze studie laat zien dat het hebben van relatief meer losse partners een risicofactor is voor online grensoverschrijding, een bevinding die ondersteund wordt in de literatuur ten aanzien van offline grensoverschrijding. Het is opvallend dat offline seksuele contacten een risicofactor zijn voor seksuele grensoverschrijding in een (online) gemedieerde context.
Auteurs :Dwayne Meijnckens, Stans de Haas, Katrien Symons en Ine Vanwesenbeeck
Deze website bevat info die mogelijks niet geschikt is voor kinderen. U bevestigt minstens 16 jaar te zijn. Deze website gebruikt cookies. U gaat daarmee akkoord.
