Een vierde van de jongeren bezondigt zich aan sexting
SEKS- EN RELATIEONDERZOEK
Een op de vier jongeren tussen 14 en 18 jaar die Snapchat hebben, maakt en verstuurt sexy beelden van zichzelf via de app. Drie procent geeft zelfs aan dat onder druk te hebben gedaan.
“Vóór je het weet kunnen de beelden die je uit verliefdheid hebt gemaakt voor je liefje, tegen je gebruikt worden.” Professor Michel Walrave (UAntwerpen) luidt de alarmbel. Want uit grootschalig onderzoek bij ruim 2.500 jongeren blijkt dat de risico’s van sexting – het versturen van erotische foto’s – onderschat worden.
De onderzoekers zeggen dat sexting niet per se fout is. “Voor sommige jongeren is het een bijkomende manier om hun seksualiteit te verkennen. Het is dus niet abnormaal dat een jongere het doet”, licht onderzoeker Joris Van Ouytsel toe. Het wordt pas problematisch als het onder druk gebeurt. “En die druk kan soms heel subtiel zijn”, zegt Walrave. “Een jongen vraagt bijvoorbeeld aan zijn vriendin om foto’s te sturen als bewijs dat ze elkaar kunnen vertrouwen.”
Seksueel expliciete beelden of tekstberichten verzenden door middel van mobiele telefoons of internetapplicaties wordt vaak sexting genoemd.
Het begrip sexting is overgewaaid uit de Angelsaksische wereld en is een Engelstalige samenstelling uit ‘sex’ (seks) en ‘texting’ (wat Engels is voor sms’jes verzenden). Door de snelle ontwikkeling van gsm en andere technologieën, is sexting niet meer beperkt tot het verzenden van sms’jes. Seksueel getinte beelden en video’s kunnen ook via toepassingen op computers en smartphones gemaakt en doorgestuurd worden (zoals chatprogramma’s, apps of sociaalnetwerksites).
Verschillende vormen en gradaties van sexting komen voor bij kinderen, adolescenten, jongvolwassenen en volwassenen. Elke leeftijdsfase brengt andere oorzaken, kenmerken, maar ook gevolgen met zich mee.
Onderzoek
Sexting en naaktfoto’s zijn verre van onbekend terrein voor de meeste jongeren. Dat was de conclusie van onderzoeker aan de Universiteit Antwerpen Joris Van Ouytsel, die verschillende onderzoeken deed naar het gedrag van jongeren op sociale media. Uit een studie bleek dat de helft van alle jongeren wel eens berichten naar elkaar stuurt over seks. Eén op vijf jongeren tussen 13 en 18 jaar verstuurde zelfs al naaktfoto’s, waarvan de helft binnen de context van wat de jongeren zelf als “relatie” omschreven.Dat is niet verrassend, vindt Mariek Van Den Abeele. Zij onderzoekt het gebruik van sociale en mobiele media bij jongeren aan de Universiteit Gent. “Jongeren tasten sowieso hun grenzen af in hun seksuele ontwikkeling, en sexting behoort daarbij tot de mogelijkheden.”
Dat beaamt ook Katrien Symons, seksuoloog en doctor in de sociologie aan Odisee. Volgens haar doen volwassenen er ook aan, maar krijgt het fenomeen enkel negatieve aandacht wanneer het bij jongeren gebeurt. Vlaamse of nationale gegevens over sexting bij jongvolwassen zijn er dan ook (nog) niet.
Zelfs onderzoek naar sexting bij jongeren tussen 13 en 18 is in België relatief nieuw. Van Ouytsel weet waarom. “Als ik scholen bezoek en het onderwerp sexting aanbreng, vragen leerkrachten me achteraf soms of ik hun leerlingen niet op verkeerde ideeën breng.” De taboesfeer die rond het onderwerp heerst, bevordert het onderzoek ernaar niet.
Apps
De jongeren die Van Ouytsel interviewde, stuurden enkel naaktfoto’s via smartphone of apps zoals Whatsapp of Snapchat, niet via de computer. “Met dat soort apps voelen jongeren zich veiliger en hebben ze meer controle,” legt Van Ouytsel uit.
Smartphones en sociale media vormen voor jongeren ook gewoon een deel van hun dagelijks leven. “Voor hen vervaagt het verschil tussen de online- en de offline-wereld,” vertelt Symons. “Sexting online of via smartphone is dan gewoon een verderzetting van waar jongeren sowieso al mee bezig zijn.”
Aan sexting zijn namelijk ook gevaren verbonden, maar die worden vaak overdreven vinden zowel Van Ouytsel en Symons. “Volwassenen focussen zich vooral op de risico’s, terwijl het voor jongeren gewoon een andere manier is om zich uit te drukken,” vertelt Symons. “Ze zijn lang niet zo naïef als volwassenen soms denken.”
“Als je kijkt naar de cijfers, loopt het ook niet zo vaak mis,” zegt Van Ouytsel. “Er zijn enkele gevallen waar het wel misloopt en die worden dan zeer breed uitgesmeerd, bijvoorbeeld in schoolverband.”
Tijdens zijn onderzoek merkte van Van Ouytsel op dat jongeren die aan sexting doen regelmatig binnen een bepaald profiel passen. “Het zijn vaak sensatiezoekers, die impulsief en spontaan zijn, en sexten voor de kick en de spanning die het geeft.” Ook wie vaak porno kijkt, verstuurt vaker foto’s en vraagt er ook meer.
Sexting is bovendien gelinkt aan vormen van controle, zoals het controleren van elkaars e-mails of berichten in een relatie. Mensen die dus druk ervaren binnen een relatie zullen waarschijnlijk ook druk ondervinden om aan sexting te doen, al is hierover verder onderzoek vereist.
“Dat plaatst sexting natuurlijk terug in negatieve hoek,” zegt Van Ouytsel, “want ik wil duidelijk maken dat sexting grotendeels past binnen een normale adolescentie. Het is gemakkelijk én veilig om te experimenteren via sexting en kan dus zeker positief zijn.”
Victim blaming
Tips om sexting veilig te doen, focussen zich vooral op de verstuurder. Dat lijkt logisch, maar wanneer het misloopt, is het niet de fout van de persoon die de foto’s verstuurde, vinden de experts. “Het slachtoffer wordt vaak meer gestraft dan de dader,” vindt Van Den Abeele. “We moeten echt af van dat victim blaming. Mensen moeten vooral weten dat ze geen klootzak moeten zijn en geen foto’s van anderen moeten doorsturen. De daders moeten ook weten dat ze strafbaar zijn, en dat ook voor hen de gevolgen zwaar kunnen zijn.”
Ook is er vaak een verschil tussen hoe jongens en meisjes veroordeeld worden. “Er wordt een dubbele standaard gehanteerd,” gaat Van Den Abeele verder. “Meisjes ervaren veel meer reputatieschade wanneer er naaktfoto’s van hen lekken dan jongens. Ze worden gezien als sletten, terwijl jongens dan eerder als hengsten gezien worden.” Dat ligt in het verlengde van wat er ook offline gebeurt. Jongens die meisjes in bed krijgen worden gefeliciteerd. Meisjes die vaak van bedpartner wisselen, worden scheef bekeken.
Tips kunnen dus stigmatiseren, maar kunnen ook handig zijn. Als conclusie geven alle experts de volgende tip mee: zorg dat je zelf niet herkenbaar bent of dat de achtergrond van de foto of video niet identificeerbaar is. Voor de rest: keep on sexting.
Sextortion
‘Sextortion’ is een samentrekking van de Engelse woorden ‘sex’ en ‘extortion’, wat afpersing betekent. Zeker 4 Britse mannen hebben het afgelopen jaar zelfmoord gepleegd nadat ze er slachtoffer van werden. Ze met na werden gechanteerd met naaktbeelden die via internet werden verkregen door criminelen. De slachtoffers waren tot wanhoop gedreven door hun afpersers, meldden Britse media woensdag op basis van een alarmerend rapport van de National Crime Agency.
De Britse overheid is een campagne begonnen om te waarschuwen voor het fenomeen, omdat het aantal geregistreerde gevallen enorm is toegenomen: van 385 in 2015 tot 864 dit jaar, meldt ITV. Het werkelijke aantal slachtoffers ligt vermoedelijk hoger, omdat schaamte velen ervan weerhoudt zich te melden.
Het zijn vooral jonge mannen. Ze worden via datingapps en -sites aangezet tot seksuele handelingen voor de webcam door criminelen die zich voordoen als aantrekkelijke vrouwen. Dan volgt de sexortion.
“Ik word elke ochtend wakker met de vraag of die video nog steeds bestaat of niet”, vertelde een slachtoffer aan ITV. “Ik kan mij voorstellen waarom mensen hier zelfmoord om plegen.”
Bronnen
http://www.hbvl.be/cnt/dmf20161114_02570405/kwart-van-jongeren-doet-aan-sexting
https://www.uantwerpen.be/nl/projecten/mediawijsheidsgids/thema-s/sexting/
http://www.stampmedia.be/2016/04/sexting-jongeren-zijn-niet-zo-naief-als-volwassenen-denken/
Van Ouytsel, J., Ponnet, K., Walrave, M., & d’Haenens, L. (2017). Adolescent sexting from a social learning perspective. Telematics and Informatics, 34(1), 287-298.
Van Ouytsel, J., Walrave, M., Ponnet, K., & Heirman, W. (2015). The association between adolescent sexting, psychosocial difficulties, and risk behavior: Integrative review. The Journal of School Nursing, 31(1), 54-69.
Walrave, M., Ponnet, K., Van Ouytsel, J., Van Gool, E., Heirman, W., & Verbeek, A. (2015). Whether or not to engage in sexting: Explaining adolescent sexting behaviour by applying the prototype willingness model. Telematics and Informatics, 32(4), 796-808.
http://seks.blog.nl/algemeen/2016/11/30/sexortion-drijft-jonge-mannen-tot-zelfmoord