Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie kampt een op tien mensen wereldwijd met vruchtbaarheidsproblemen. In andere bronnen variëren de cijfers van 9 tot 15 procent, al naargelang hoe men vruchtbaarheidsproblemen definieert en hoe goed mensen met vruchtbaarheidsproblemen geregistreerd worden.
In België spreken we over vruchtbaarheidsproblemen wanneer een koppel minstens een jaar zonder voorbehoedsmiddelen vrijt en toch niet zwanger wordt. De gemiddelde kans op een zwangerschap per maand is 15 tot 20 procent. Puur mathematisch is de gemiddelde kans dat je binnen het jaar zwanger wordt dan 85 procent. Dat wil ook zeggen dat 15 procent, of één op zes van de koppels, niet binnen het jaar zwanger wordt. Vandaar dat in Vlaanderen vaak gezegd wordt dat één op zes koppels met vruchtbaarheidsproblemen kampt.
5,8 procent van de zwangerschappen in ons land is tot stand gekomen door een fertiliteitsbehandeling , zo blijkt uit de statistieken van het Studiecentrum voor Perinatale Diagnostiek. Je kan dus gerust stellen dat in iedere lagere schoolklas gemiddeld een of twee kinderen zitten die er dankzij een vruchtbaarheidsbehandeling gekomen zijn. Bij een derde van die zwangerschappen ging het om hormoonstimulatie, bij tweederde om IVF of ICSI.
Ook al is het percentage mensen met een verminderde vruchtbaarheid overal ter wereld ongeveer gelijk, de oorzaken van die onvruchtbaarheid verschillen. In de landen in het Zuiden zijn de meeste gevallen van onvruchtbaarheid te wijten aan niet goed behandelde infecties. In het Westen is de belangrijkste factor de latere leeftijd waarop mensen kinderen krijgen!
Seksuele opvoeding op de schoolbanken gaat vooral over hoe je een zwangerschap kan voorkomen, maar dat lijkt iets té goed te werken, gezien de onvruchtbaarheidscijfers in België. ‘Leer jongeren ook dat zwanger worden niet altijd meteen lukt’, zegt fertiliteitsexperte Petra De Sutter. Denemarken blijkt alweer een voorbeeld als het op vooruitstrevend beleid aankomt.
Dat vindt toch Petra De Sutter, gynaecoloog en senator voor Groen. Het Scandinavisch land gaat zijn jeugd leren hoe ze wél kinderen kunnen krijgen, nu de onvruchtbaarheidscijfers er de pan uit swingen. Een goed idee voor Vlaanderen? Zeker, vinden De Sutter én ook het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid Sensoa.‘Onvruchtbaarheid is nu een zaak van technologie, niet van preventie’, legt De Sutter ons uit in een gesprek.
‘Problemen voorkomen kan al vanop de schoolbanken. Nu is de boodschap bij seksuele vorming: opgelet, je wordt meteen zwanger. Jaren later proberen koppels zwanger te worden en wanneer het níet lukt, zijn ze enorm ontgoocheld.’Eén op de zes koppels zoekt na één jaar ‘proberen’ heil in een fertiliteitsbehandeling. Ze komen terecht in het ‘harde medische circuit’, zoals De Sutter het noemt.
Sensoa ontwikkelt materiaal voor de lessen voorlichting op school. ‘Seksuele voorlichting hoeft niet alleen te gaan over de risico’s van seks. Bewustmaking over vruchtbaarheid en hoe daarmee om te gaan, kan ook tijdens die paar uurtjes op school’, zegt beleidsmedewerker van Sensoa Katrien Vermeire.‘Daarmee zet je jongeren nog niet aan om te snel aan kinderen te beginnen.
Integendeel. Een goed inzicht in de cyclus en vruchtbaarheid, kan net helpen bij het voorkomen van zwangerschappen op jonge leeftijd. Geïnformeerde keuzes zijn betere beslissingen, bewijst onderzoek.’
Petra De Sutter: Volgens mij moet voortplanting een belangrijker punt worden op de agenda van het onderwijs. Op dat vlak zien we een maatschappelijke verschuiving. Mensen wachten vaak langer om aan kinderen te beginnen. Ze gebruiken anticonceptie en willen eerst een heleboel andere dingen doen voordat ze aan kinderen beginnen. Maar soms leidt dat tot teleurstellingen. Mensen denken dat ze snel zwanger zullen worden eenmaal ze gestopt zijn met de pil, maar dat is niet altijd zo. En als er dan problemen zijn, denken ze dat er altijd wel een medische oplossing is. Maar sommige problemen zijn niet oplosbaar. Iemand van 43 heeft eicellen die niet meer zo snel bevrucht zullen worden als bij iemand van 25. Dat valt niet altijd medisch op te lossen.
Natuurlijk kunnen er goede redenen zijn om zwangerschap uit te stellen. Maar als er geen evidente reden is, zou ik willen zeggen: begin er gewoon aan. Het heeft geen zin om dan nog vijf jaar te wachten. In onze tijd krijgen meisjes van 15 vooral te horen: pas op, want je hoeft maar met je ogen te knipperen of je bent al zwanger! Ga heel zorgvuldig om met je vruchtbaarheid!
We moeten dat veel meer nuanceren. We moeten bij de seksuele voorlichting van jongeren ook een verhaal brengen over hoe kostbaar vruchtbaarheid is.
Deze website bevat info die mogelijks niet geschikt is voor kinderen. U bevestigt minstens 16 jaar te zijn. Deze website gebruikt cookies. U gaat daarmee akkoord.
